مساحی و نقشه برداری (تراز یابی)
نقشه تصویر قائم عوارض روی افق است که به مقیاس مشخص کوچک شده باشه
و یا : تصویر افقی عوارض روی کاغذ که به مقیاس مشخص کوچک شده باشه
امروزه تقریبا همه سازه های مهندسی بدون نقشه برداری عملا غیر ممکن به حساب میاد در پل سازی – ساختمان سازی – جاده – زمین فوتبال (تراز) و...و اما اینجا میخوام بیشتر در مورد کاربرد نقشه برداری تو کشاورزی بگم فرض میکنیم چند هکتار زمین از پدربزرگمون بهمون ارث رسیده که ما میخوایم در مرحله اول مساحت این زمین رو حساب کنیم!
2 راه وجود داره:
1- دست به دامن یه مهندس نقشه بردار شیم
2- خودمون با مهارتی که داریم مساحت زمینمون رو خیلی راحت حساب کنیم و پولیم که قراره به مهندسه بدیم تو جیبمون بمونه!
معمولا آدم عاقل راه دوم رو انتخاب میکنه
بگذریم حالا...بالاخره تصمیم گرفتیم این زمین رو واسه کشت بکار ببریم و بهترین و بیشترین محصول رو از این زمین برداشت کنیم
بنابراین در مرحله اول باید اقدام به تهیه خاک مناسب از جهت شیب . تراز و ..کنیم
و بعد از این مرحله واسه کانال های آب ....
و برای این کار راهی نیس جز مساحی و تععین خط تراز !
ترازیابی پیدا کردن اختلاف ارتفاع نسبی دو نقطه را گویند.
ترازیابی به دو صورت انجام میشه:


تنظیم تراز دستگاه یا پیدا کردن درجه تنظیمی تراز دستگاه(تئودولیت)
کشف و حذف خطای پارالاکس
موازی نبودن محور دیدگانی با خط هادی
2- تنظیمات مخصوص شاخص که شامل:
کنترل تقسیمات شاخص
قائم و تراز نگه داشتن شاخص
سفت و سخت بودن جا پای شاخص و استفاده از تکیه گاه های فلزی دو زائده ای


کاربرد نقشه برداری در کارهای عمومی
-تهیه پروفیل طی عملیات زمین و ترسیم آن
-تهیه پروفیل از روی نقشه
-تهیه نقشه طی عملیات پلیگون بندی و تاکتومتری
-تهیه نقشه از راه شبکه بندی
-پیاده کردن نقطه ای با ارتفاع معلوم در روی زمین
-پیاده کردن خط تراز و تهیه نقشه از این طریق
-پیاده کردن خط تراز برای جنگل کاری
-ایجاد دیواره برای تثبیت خاک
-کنترل عملیات خاکی
-شیب بندی
-تفکیک یک سطح از مساحت مشخص
معرفی لوازم مساحی بطور مجزا:
1 – ژالون : میله ای به طول 2 تا 3 متر و بقطر 3 تا 4 سانتی متر با نوکی تیز که با رنگهای سفید وقرمز (نارنجی ) بو طول های نیم متری رنگ می شود ، تا از دور قابل رویت باشد . از این وسیله برای مشخص کردن امتداد مستقیم بین دو نقطه استفاده می شود . در عمیات دقیق برای عمود نگاه داشتن ژالون از سه پایه و تراز ژالون استفاده می شود .
2 – شاغول : وزنه ای فلزی است به شکل مخروط ناقص که به در قاعده آن محلی برای اتصال ریسمان تعبیه گردیده است و برای تعیین امتداد نقاط از آن استفاده می شود . در حال حاضر نوعی شاغول که به شاغول نوری یا لیزری معروف است استفاده میشود که در آن یک منبع نور با شعاع پراکندگی خیلی کم امتداد قائم را مشخص میکند .
3 – متر نواری : از جنس پلاستیک ، پارچه و فلزی در طول های مختلف 10 ، 20 ، 30 ، 50 و 100 متری تعبیه شده که نوع پلاستیکی و پارچه ای با دقتی حدود 1000 : 1 برای اندازه گیری طول های کوتاه و نوع فلزی آن با دقتی حدود 3000 : 1 برای اندازه گیری های دقیق مناسب تر است . در متر کشی باید تصحیحات زیر را مد نظر داشته و اعمال کرد .
الف ) اصلاح خطای ناشی از درجه حرارت
ب ) اصلاح خطای ناشی از تیروی کشش
ج ) اصلاح خطای ناشی از افت و کمر دادن متر در اثر وزن خود متر ( شنت )
علاوه ر متر و ژالون و وسائلی که در اندازه گری مستم طول و مساحی به کار می رود
و سائل ساده دیگری نیز هستند :
- گونیای مساحی
-تراز یاب دستی و شیب سنج ها
نمونه ای از گونیا بشکل استوانه و یا منشور است
نمونه ای از این گونیاها


تراز وسیله ای است برای افقی کردن یک صفحه یا یک امتداد
بنابراین به کمک تراز میتوان خط دید را افقی نموده و یا محور دستگاه را بحالت قائم قرار دهیم
تراز معمولا یک محفظه شیشه ایست که از مایع حساس مثل الکل پر شده و تنها یک حباب خالی در آن باقی میماند و معمولا به شکل های تراز کروی – تراز استوانه ای و تراز لوبیایی بکار میرود